رسم‌کردن نقشه ذهنی یکی از راه‌های بسیار موثر برای برقراری ارتباط بین اطلاعات درون ذهنتان است و دست‌یابی به ایده‌هایی که به نظر بسیار دور و غیرمعمول می‌آیند.

احتمالاً چنین تجربه‌ای داشته‌اید: زمانیکه موضوعی بسیار برایتان پیچیده به نظر می‌رسد و آنقدر اطلاعات انباشته‌شده در ذهنتان وسیع هستند که برای یک‌شخص دیگر مشکلتان را تعریف می‌کنید یا آن را می‌نویسید و ناگهان، قبل از آنکه او چیزی بگوید یا قبل از اینکه کسی نوشته‌هایتان را بخواند، ناگهان انگار ارتباط بین تمام مسائل برایتان شفاف می‌شود. این‌تاثیر همان نقشه ذهنی است که شم ابه صورت غیرمستقیم و غیرعامدانه از آن استفاده کرده‌اید. حال که چنین ابزاری برای تفکر خلاق و مبتکرانه وجود دارد، چرا عامدانه از آن بهره نبریم؟

نحوه انجام:

الف- حباب مرکزی:

یک‌کاغذ بزرگ سفید بردارید و چالش، دغدغه یا مشکلی که دارید را در مرکز کاغذ بنویسید و دور آن دایره بکشید. برای مثال امسال با کمبود بودجه در مدیریت کسب‌وکارتان روبه‌رو هستید و می‌خواهید آن را حل کنید پس در مرکز کاغذ بنویسید (مدیریت مالی و صرفه‌جویی در شرکت). حال هرچقدر از این‌مرکز دورتر شوید، ایده‌های بیشتری به ذهنتان می‌رسد.

ب- حباب‌های گروه دوم:

به موضوعاتی فکر کنید که به نحوی می‌توانند به شما کمک کنند مثلاً کاهش میزان مصرف کلی شرکت، کمک‌گرفتن از بانک و یا شرکت‌های طرف قرارداد، استفاده از وسایلی که با صرف هزینه و انرژی کمتری همان محصول را تولید می‌کنند، فروش وسایلی که دیگر نیازشان ندارید و یا حذف هزینه‌های غیرضروری. همه این‌گزینه‌ها را دور موضوع اصلی بنویسید و اگر می‌توانید دوباره آن‌ها را به شاخه‌های دیگری تقسیم کنید، دور آن‌ها مستطیل بکشید تا در شلوغی کاغذ توجه بیشتری بهشان داشته باشید.

ج- حباب‌های گروه سوم، چهارم و … :

از هرکدام از ایده‌هایی که در مرحله قبل نوشتید، برای خلق ایده‌های جدی استفاده کنید.

مثلاً از دل (کاهش میزان مصرف کلی شرکت) می‌توان ایده‌های دیگری بیرون کشید؛ برای مثال: صرفه‌جویی در مصرف آب و برق، نقل مکان به محلی با میزان اجاره کمتر، کم‌کردن تعداد جلسات و مراسمات غیرضروری. دوباره می‌توان هرکدام از این‌ها را به ایده‌هایی دیگر تقسیم کرد برای مثال درمورد صرفه‌جویی در مصرف آب و برق، می‌توان نوشت: تعمیر شیرهای آبی که چکه می‌کنند، نصب پنل‌های خورشیدی (که ممکن است در ابتدا هزینه زیادی نیاز داشته باشند اما در درازمدت می‌توانند پول زیادی را از طریق حذف نیاز به برق صرفه‌جویی کنند.)، استفاده از آبیاری قطره‌ای در ساعات مناسب روز برای محوطه بیرون از ساختمان و … . آن‌قدر به این‌شیوه ادامه دهید تا حس کنید ذهنتان از اطلاعات تخلیه شده است و هیچ موضوعی نیست که در جایی پنهان مانده باشد.

د- بازتعریف حباب مرکزی:

اگر حس می‌کنید راه‌حل‌های دیگری هم وجود دارند اما نمی‌توانید به آن‌ها دست بیابید، سوال مرکزیتان را بازتعریف کنید (تمرین ششم).

*نکته: در ابتدا ممکن است ایده‌هایتان به نظر خیلی پیش پاافتاده و مضحک برسد اما کم‌کم هرچقدر از مرکز کاغذ دورتر می‌شوید، به ایده‌های غیرمعمول و جدیدتر می‌رسید و ذهنتان همزمان با گسترده‌شدن نقشه روی کاغذ، باز و بازتر می‌شود. شما نمی‌دانید نقشه ذهنی در پایان به چه چیزی منجر خواهد شد اما مطمئن باشید از تخلیه تمام اطلاعات و ایده‌های ذهنیتان روی کاغذ، پشیمان نمی‌شوید.

*نقشه‌های ذهنی ابزارهایی مفید برای درک مسائل پیچیده هستند. شما می‌توانید از تفکر واگرایی که از طریق رسم نقشه ذهنی کسب می‌کنید، برای فهم وجوه و ابعاد متفاوت مسئله استفاده کرده و آن را حل کنید. و حتی امکان کمک‌کردن به دیگران در مشکلات مشابه را نیز برایتان فراهم می‌کند، چراکه یک‌دید روشن و مسلط به شما می‌دهد.

*در پایان از نوشتن فهرست برای ثبت و طبقه‌بندی بهترین ایده‌ها استفاده کنید.